Prace archeologiczne w Wielkiej Alei Lipowej - sprawozdanie

Zakończono prace archeologiczne w Wielkiej Alei Lipowej założonej w latach 1768-1770 na terenach gminy wiejskiej Suchanino ( obecnie aleja znajduję się w dzielnicy Aniołki).
Fragment sprawozdania oraz fotorelacji z prac Muzeum Archeologiczne w Gdańsku: w załączeniu:

"Właśnie zakończono prace archeologiczne prowadzone w ramach rewaloryzacji 🌳Wielkiej Alei Lipowej 🌳 w Gdańsku, w ciągu Alei Zwycięstwa w Gdańsku, wpisanej do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
🌳
Badania archeologiczne zaplanowano z uwagi na potrzebę pozyskania dodatkowych informacji oraz dokumentacji obiektu zabytkowego w ramach jego planowanej rewaloryzacji. Działania te mają na celu zatrzymanie procesu naturalnej degradacji drzewostanu oraz przywróceniu wartości historycznych i ekspozycyjnych obiektu.
Badania archeologiczne miały na celu zbadanie przebiegu zachowanych nawarstwień archeologicznych związanych z budową Wielkiej Alei w 1768-1770 roku oraz jej późniejszymi przekształceniami i użytkowaniem tj. wyłożeniem bruku, budową torów dla tramwajów konnych w 1872 roku, budową kolektora ściekowego w 1892 roku, czy też gruntowną przebudową w 1926 roku. Bardzo ważnym aspektem było uchwycenie elementów pierwotnej infrastruktury nawodnienia grawitacyjnego.

Ze względu na charakter i rozmiary zabytku tj. długość 2,1 km 🛣, założono 11 wykopów sondażowych które rozlokowano na całej długości obiektu, w miejscach wybranych ze względu na uwarunkowania historyczne i możliwości techniczne.
Zbadana stratygrafia Alei potwierdziła zaleganie nawarstwień archeologicznych związanych z genezą zabytku i jego przekształceniami od 1768 roku po dzień dzisiejszy. Stwierdzono działania związane z przygotowaniem terenu pod założenie Alei, jak również duży stopień zniszczenia nawarstwień historycznych z okresu jej funkcjonowania, w tym niezarejestrowanych elementów infrastruktury nawodnienia. Potwierdzono lokalizację alejek pieszych pomiędzy szpalerami lip🌳, funkcjonujące po 1920 roku i nieodbudowanych po II wojnie światowej. Stwierdzono również współczesne, sztuczne podniesienie terenu o 0,3-0,4 m na całej długości pasów zieleni, warstwą humusu przemieszanego z piaskiem, które przykrywa dolną partię pni drzewostanu. Zbadano ukształtowanie i poziomy zalegania calca oraz miąższość warstw archeologicznych, co pomoże w określeniu zakresu ochrony archeologicznej dla planowanej rewaloryzacji Alei.
🌳
Pozyskano około 2800 zabytków ruchomych – ceramicznych, metalowych, szklanych oraz grupę 47 zabytków wydzielonych o znaczeniu poznawczym dla kultury materialnej mieszkańców. Materiał ten ma duże znaczenie naukowe, ze względu na walory porównawcze dla zabytków pozyskiwanych z terenu Gdańska, jak również innych historycznych metropolii – szczególnie tych należących do europejskiej strefy hanzeatyckiej. Zbiór monet precyzyjnie zawęził datowanie warstw poprzedzających budowę Alei Lipowej, co ma dodatkowo znaczenie w datowaniu całego zespołu zawartych w warstwach zabytków archeologicznych.
🌳
Fragmenty "Sprawozdania z badań archeologicznych...", Gdańsk 2019, oprac. K. Dyrda"

 Opis zdjęć

1. Mechaniczne odhumusowanie wykopu nr 1, widok od N.

2. Ręczna eksploracja nawarstwień w wykopie nr 3, widok od NE.

3. Wykop 4 –profil SW z widocznymi niwelacjami „śmietniskowymi” poprzedzającymi założenie Alei i przewarstwieniami z wapnem (oznaczone strzałkami), widok od NE.

4. Wykop 3 – południowy odcinek wykopu z zachowanymi warstwami utwardzenia alejki pieszej oraz krawężnikiem (strzałka), całość przecięta wkopem pod zasilanie, widok od NW.

5. Wykop 1 – profil SE z widocznymi współczesnymi wkopami pod instalacje elektryczne (po prawej i lewej stronie), przecinające układ nawarstwień zachowanych utwardzeń alejki pieszej (zaznaczonej obrysem), widok od NW.

6. Przykładowe fragmenty form ceramicznych (talerze, miska, nóżka „trójnóżka”, ucho dzbana) pozyskanych w trakcie badań, to głównie ceramika nowożytna, cienkościenna szkliwiona i malowana oraz ceglasta malowana jak również fajans właściwy i cienkościenny. Dominuje ornament roślinny malowany podszkliwnie i pokryty szkliwem ołowiowym. Zbiór datowany jest od połowy XVII do 2 połowy XVIII wieku.

7. Przykłady fragmentów kafli płytowych – reliefowych, pokrytych szkliwem ołowiowym oraz płaskorzeźbiony z przedstawieniem anioła, datowane na XVII-XVIII wiek

8. Mosiężna aplikacja „haftka”– element ozdobny odzieży (część zapięcia).

9. Wybór numizmatów (awers): 1) szeląg pruski 1740; 2) szeląg gdański 1754; 3) szeląg pruski Królewiec 1745?; 4) szeląg Elbląg 1763; 5) szeląg pruski Królewiec 17/0; 6) szeląg Toruń 1761; 7) szeląg Polska Jan II Kazimierz 1664; 8) liczman Norymberga 1705-1743; 9) fenig pruski Berlin 1839; 10) moneta pruska Fryderyk II Berlin 1782; 11) liczman Norymberga 1711-1748; 12) fenig pruski Berlin 1863;

10. Ołowiana plomba towarowa z przedstawieniem prawdopodobnie św. Jana, kraj pochodzenia Anglia

Źródło zdjęć oraz opisu:
Muzeum Archeologiczne w Gdańsku